Waarom we zelfzorg vaak uitstellen (en hoe je dat doorbreekt)
Ken je dat gevoel? Dat je wéét wat goed voor je is, maar het toch niet doet? Ik wel. Sterker nog, de afgelopen dagen ben ik zelf ook weer in mijn eigen valkuil gestapt. De maand januari stond voor mij in het teken van nieuwe ideeën en inspiratie opdoen voor mijn bedrijf en dat resulteerde in een prachtige lijst met nieuwe dingen waar ik erg enthousiast over ben 😊.
Dus tijd om ook in actie te komen en dat betekende aan de slag met mijn website!
Ik zat dus te lang achter mijn computer, ik was te veel aan het nadenken, ik had zeker te weinig beweging en ook de frisse buitenlucht was ver te zoeken. Eigenlijk raasde ik maar door om dingen af te kunnen strepen op mijn actielijst.
Het gevolg? Mijn nek zit vast, ik heb hoofdpijn, ik ben moe en ook mijn humeur is niet al te best.
En nu komt het: “Ik weet hoe dit werkt”.
Ik wéét dat te veel zitten niet goed voor me is. Ik wéét dat mijn lichaam en geest het nodig hebben om te bewegen, om even een frisse neus te halen, om bewust een moment van rust te nemen en even bij mijzelf in te checken. En toch stelde ik het uit. En ik weet zeker dat ik daar niet de enige in ben.
Waarom stellen we zelfzorg uit?
Zelfzorg voelt vaak als iets wat we 'erbij' moeten doen. We hebben werk, gezin, huishouden en allerlei andere dingen die echt belangrijk voelen. Zelfzorg? Dat kan later wel. Vaak houden we onszelf dan ook nog eens voor dat die taken maar beter af kunnen zijn, want anders hebben we geen rust in ons hoofd. Maar er zit een keerzijde aan deze medaille. We voelen ons hierdoor vaak moe, gespannen en prikkelbaar.
Soms hebben we ook het gevoel dat we zelfzorg moeten verdienen. Ik hoorde dit thema onlangs, tijdens een opleidingsdag orakelen, nog terug. Eerst offers brengen en pas dan mogen we voor onszelf gaan zorgen. Pas dan mogen we spelen, ontspannen, dromen en leuke dingen voor onszelf doen.
Maar eigenlijk is zelfzorg net zo noodzakelijk als ademhalen. Dus waarom doen we dit dan toch niet?
Wat gebeurt er in je brein?
Ons brein is van nature geprogrammeerd om te focussen op overleven en efficiëntie. Dit betekent dat taken die direct een concreet resultaat opleveren – zoals werk, huishoudelijke taken of het beantwoorden van e-mails – voorrang krijgen in ons systeem. Ontspanning en zelfzorg voelen vaak minder belangrijk en dus schuiven we die, zonder dat we ons hiervan bewust zijn, heel makkelijk opzij.
Als oermens in de oertijd een prima strategie om te kunnen overleven. Maar hoe handig is dit oergedrag nog in de huidige tijd en maatschappij?
De ‘doe-modus’ versus de ‘zijn-modus’
Neurowetenschappers onderscheiden twee belangrijke standen van ons brein:
- De doe-modus: Dit is het deel van je brein dat actief bezig is met doelen stellen, plannen maken en taken uitvoeren. Je hebt een gevoel van controle en lekker productief zijn.
- De zijn-modus: Dit is het deel van je brein dat wordt geactiveerd wanneer je ontspant, reflecteert of creatief nadenkt. En vanuit deze modus kun je ook voelen welke zelfzorg je nodig hebt.
Nu leven we in een echte resultaatgerichte maatschappij. Althans, dat is wel een beetje het generieke verwachtingspatroon waar je aan moet voldoen of denkt te moeten voldoen. Je staat dus vaak in de “doe-modus” en het voelt (bijna) onnatuurlijk om in de “zijn-modus” te stappen. Dit terwijl die “zijn-modus” nu juist zo essentieel is voor herstel en welzijn.
De invloed van stress op jouw hormonen en jouw zenuwstelsel
Als je stress hebt gebeurt er van alles in jouw lichaam wat te maken heeft met jouw zenuwstelsel en de aanmaak van hormonen. Heb jij vervolgens een flinke actielijst dan blijf je gefocust op ‘wat nog moet gebeuren’. In deze staat voelt het nemen van rust of tijd voor jezelf bijna tegennatuurlijk, omdat je brein gefocust is op actie. Ironisch genoeg is het juist op die momenten dat ontspanning het hardst nodig is omdat je juist dan uit het oog gaat verliezen dat ook andere dingen belangrijk zijn voor jouw welzijn.
Hoe doorbreek je deze vicieuze cirkel?
Ik wil je een paar dingen meegeven die mij helpen als ik merk dat ik weer in deze valkuil stap:
- Herken het patroon. Merk op wanneer je jezelf voorbijloopt en vraag jezelf af: wat heb ik nu écht nodig?
- Begin klein. Je hoeft niet meteen een uur yoga te doen of een hele middag vrij te nemen. Start met 5 minuten bewuste ademhaling, een korte wandeling (zonder telefoon!) of een moment om even stil te zitten en te voelen wat je voelt.
- Maak het een prioriteit. Zelfzorg mag niet de laatste op je lijst zijn, maar iets wat net zo belangrijk is als alles wat je ‘moet’ doen. Sterker nog, zet het gewoon op de eerste plaats!
- Wees lief voor jezelf. Je hoeft niet boos te worden op jezelf als je merkt dat je weer even uit balans bent. Zodra je bij jezelf merkt dat het toch weer niet is gelukt, geef jezelf dan een compliment dat je het merkt en pak de draad weer opnieuw op.
- Creëer een zelfzorgritueel. Of het nu gaat om het drinken van een kop kruidenthee, een inspiratiekaartje trekken uit een kaartendeck, een paar stretches doen, of gewoon even je ogen sluiten—maak er iets van waar je naar uitkijkt.
Ben je op zoek naar meer tips over ontspanning en zelfzorg, lees dan vooral het document over Ontspanning op De Kennisboom van mijn website. En als je dan toch op De Kennisboom bent, kan ik je ook aanraden om te kijken naar mijn boekentip over Aura Energie.
Ik weet inmiddels dat streng zijn voor mijzelf niet werkt. Zelfcompassie daarentegen, dát is pas echte zelfzorg. Dus in plaats van mijzelf te veroordelen, adem ik vandaag eens diep in en uit, haal ik mijn schouders op en maak ik opnieuw de keuze om de dag te starten met zelfzorg.
Hoe zit dat bij jou? Wat stel jij vaak uit als het om zelfzorg gaat? En wat zou je vandaag al kunnen doen om weer een klein stapje richting balans te zetten?
👉 Merk je dat zelfzorg steeds op de laatste plek komt? Laten we samen kijken hoe je dit kunt doorbreken. Twee keer per maand geef ik een gratis Inzichtsessie weg—meld je hier aan!